Hayatta
her mahlûkat?n tabii olarak dünyayla tan??t??? ilk yeri, bir ba?lang?ç noktas?
vard?r. ??te, bu ba?lang?ç noktas?na vatan denir. Vatan demek ana yurt demektir.
?nsan her ne kadar çe?itli vesilelerle ana yurdundan ayr?lmak ba?ka yerlerde
(buna gurbet denir) ya?amak zorunda kalabilir olsa bile hiçbir insan kendi öz
vatan?ndan ayr?lmak istemez. Bunu yaln?zca insan için de?il bütün mahlûkat için
tahayyül edebiliriz. Ana vatan? ve yeti?me alan? ekvator olan bir bitki nas?l ki
ba?ka bir iklim bölgesine götürülünce yeti?mez (yeti?se bile ayn? kalitede ürün
al?nmaz) insan için de vatan bu mesabededir. Bu yüzdendir ki insan içinde
bulundu?u ve ait oldu?u öz varl???ndan ve kültüründen kopar?l?nca gitti?i ve
götürüldü?ü yerde uyum sorunu ya?ar.
Bir insan için vatan demek “ana” demektir. Ana her ?eydir ve
her ?eyin bir anas? vard?r, ana olmadan fertler ve cemiyetler olu?amaz ana bir
merkezdir çekirdektir. Hayat?m?z?n de?i?ik e?itim dönemlerinde (evimizde,
okullar?m?zda) gerek aile büyüklerimiz gerekse ö?retmenlerimiz bizlere vatan
deyince akla ana kelimesi gelmesini söyleyip vatan?n hep ana kelimesiyle
birlikte kullan?ld???n? hat?rlatm??lard?r. Onun için vatan kelimesinin yerine
daha çok “ana vatan” kelimesi kullan?lm??t?r. Konuya bu noktadan bakt???m?zda
insan?n ya?ad??? her yer bir bak?ma onun vatan?d?r. Ama bizim burada
kastetti?imiz ve üzerinde durma?a çal??t???m?z konu ana vatan üzerinde
yo?unla?maktad?r.
Vatanda? olmak, bir vatanda birlikte ya?amak kavram?n?n
do?urdu?u bir olgudur. Ayn? vatanda ya?ayan insanlara vatanda? denilir. Bir
vatanda beraber ve hür ya?aman?n gereklerinden biri vatanda? bilincine sahip
olmakt?r. Her vatanda? üzerine dü?en vazifeyi hakk?yla yerine getirirse (ki
yerine getirmek durumundad?r) birliktelik ?uuru güçlenecek ve vatan daha sa?lam
bir yap?ya kavu?turulmu? olacakt?r. Tarihin çe?itli dönemlerinde insanlar vatan
için kendilerini feda etmi?tir. Vatan?n vazgeçilmez de?erleri u?runa (bayrak,
toprak, egemenlik…) canlar?n? ortaya koyabilmi?lerdir. Bu noktada ana baba çocuk
asker sivil kurban edilmi?; ama vatan asla kurban edilmemi?tir; çünkü vatan
u?runa ancak kurban olunur vatan kurban edilemez.
Her ne kadar insanlar vatanlar?ndan ayr?lmak zorunda
kalabilseler de bu o insana müthi? s?k?nt? ve ac? verir. Vatan?ndan ayr? kalm??
biri öksüz kalm?? çocuk gibidir. Belki bu çocuk ayr? kald??? vatan?ndan ba?ka
bir yerde hayat?n? iyi imkânlar dâhilinde sürdürebilir. Belki o yerde iyi
noktalara gelebilir. Bu onu vatan?ndan ayr? koymamal?d?r, ba??n? koparmamal?d?r
anavatan?yla. O ki?i ya?ad??? yerde yard?m görür; çünkü tek ba??nad?r. Gerekirse
kurban olur; ama topyekûn bir milletin ana vatan?ndan ayr? b?rak?lmas? veya
vatan?ndan ç?kar?lmas? dayan?l?r ve telâfi edilir bir hâdise de?ildir. Burada
devreye millet olma ?uuru girer. Zaten milletleri bir arada tutan da bu ?uurdur.
Acaba bizi biz yapan, dünyan?n en güzel bölgesi olan vatan
topra?? yaln?zca ana demek mi? Tabii ki biz can?m?zdan daha çok sevdi?imiz ana
vatan?m?z? ba?ka farkl? kelimelerle de süsleyebiliriz. Mesela: Vatan su demek,
hava demek, hayat demek vs. Bu sözler k?sa ve öz. Ya inceleyecek olursak? Allah(cc)
Kur’ân-? kerim’de “Biz insan? en mükemmel biçimde yaratt?k” diyor. Bir insan
mükemmel olarak kalmas? için ne gibi özelliklere sahip olmas? laz?m? —Kendisini
tan?mas?, do?ru düzgün olmas? her türlü haram ve kötülüklerden uzak durmas?,
hay?rsever olmas?, ba?kalar?n?n hakk?n? yemedi?i gibi kendi hakk?n? da
yedirmemesi, ba?kalar?n? ezmemesi kendisini de ezdirmemesi, ba?kalar?n?
horlamamas? gerekir.
Peki, ?imdi vatans?z, gurbet ellerde ikinci hatta üçüncü
dereceli görülen bir insan?n bütün bu say?lan özeliklere sahip olma imkân? var
m?? Hele bu insan?n aln?na kara leke sürülüp vatan?ndan zorla sürülmü?se. Tabii
ki hay?r. Bütün bu özelliklere sahip olmak için ilk olarak bir insan?n vatan
denen mukaddes topraklara sahip olmas? gerekir. ??te buradan yola ç?karak
bakarsak demek ki vatan deyince akla hemen yukar?da sayd???m?z erdemlere eri?mi?
ve bu ?uurla ya?ayan insanlar akla gelir… Do?ru düzgün, namuslu, vicdan sahibi,
e?itlikçi ve hürriyetçi; yani mükemmel insan; yani Kur’ân-? kerim’de de
belirtildi?i gibi ahseni takvîm olmak gerekir, zaten insan Allah’?n buyurdu?u
gibi ahseni takvîm üzere halk edilmi?tir.
Peki, ya bir cemiyetin millet olarak tan?nmas? için ne gibi
unsurlara sahip olmas? gerekiyor? Bir cemiyetin millet olmas? için ya da millet
olarak tan?nmas? için öncelikle içinde ya?ad??? co?rafyaya dost olmas? gerekiyor
ya?ad??? yeri sevmesi gerekiyor. Milli de?erlerini ve zengin edebi hazinelerini
olu?turup koruyabilmesi gerekiyor. Milletler aras? zeminde millet olarak kabul
görmesi için kendine has bir dili ve bu dilde gelecek nesillere miras olarak
b?rakaca?? zengin tarihi, edebi hazineleri olmas? gerekiyor; çünkü bu edebi
eserlerin içinde bir milletin geçmi?i, üzüntü ve sevinçleri, keder ve
mutluluklar?, gelenek ve görenekleri bulunur. ??te, bir millet gerçek bir
kimli?e bu yukar?da say?lanlarla sahip olur. Bütün bu eserleri koruyabilmek için
bir milletin toplu hâlde bir yerde hayat sürmesi gerekir; yani vatan denen bir
topra?a sahip olmak zorundad?r. ??te, bu aç?dan yola ç?kacak olursak görüyoruz
ki vatan demek… Milletin geçmi?i, gelece?i, tarihi, edebiyat?, gelenek,
görenekleri ve bu milleti ayakta tutup millet özelli?ini yans?tan dili demektir.
Gurbet elde bir insan tam anlam?yla hür olamaz; çünkü bir
insan ya?ad??? topraklarda istedi?i zaman istedi?i gibi kendisini ifade
edemiyorsa, kendi iradesine göre davranam?yorsa, tam anlam?yla dinini
ya?ayam?yor örf adetlerini ya?atam?yorsa; her türlü faaliyet ve te?kilatlanmalar
yasaklan?yorsa, ya?ad??? devletin anayasas? bu insanlar?n hak ve hukuklar?n? tam
manas?yla korumuyor kendi ana dillerinde her türlü e?itim ve yay?n organlar?n?
yasakl?yorsa bu topraklara vatan demek ne derece do?ru olur?
Demek ki vatan demek, yaln?zca ana demekle kalm?yor… Vatan demek geçmi? demek,
gelecek demek. Vatan demek atalar?m?z?n kemiklerinin bulundu?u yer, onlar?n
edebiyat?, tarihi demek. Do?rulu?u, namusu, vicdan?, hürlü?ü, hak ve hukuku
demektir. Vatan demek her ?ey demektir…
|